29 Νοε 2011

Cambio pragmático y cambio gramatical

elies.rediris.es/  EMILIO RIDRUEJO
Universidad de Valladolid

1. Frente a las tendencias dominantes en la lingüística en gran parte de la segunda mitad del siglo XX, en las que faltaba casi por completo el interés por la evolución de las lenguas, recientemente los problemas del cambio lingüístico han atraído una renovada atención. Desde muy diferentes puntos de vista, las teorías lingüísticas pretenden integrar el cambio en las lenguas, asumiendo el hecho de que el cambio no es algo accidental que sobreviene en ellas con independencia de su funcionamiento, sino que les es connatural y que, por tanto, necesariamente se constituye en objeto de estudio. De hecho, el tratamiento del cambio lingüístico parece haber pasado a ser un instrumento que permite examinar la adecuación explicativa de una teoría. Baste poner como ejemplo, dentro de la hipótesis generativa de principios y parámetros, los trabajos de Ligthfoot (1992) sobre cómo establecer los parámetros o la crítica de April McMahon (2000) sobre la teoría de la optimalidad, fundada esencialmente en la inadecuación de esta teoría para explicar satisfactoriamente el cambio fónico.

Why do we talk? - BBC Horizon Part 3

alking is something that is unique to humans, yet it still remains a mystery. Horizon meets the scientists beginning to unlock the secrets of speech - including a father who is filming every second of his son's first three years in order to discover how we learn to talk, the autistic savant who can speak more than 20 languages, and the first scientist to identify a gene that makes speech possible.
Horizon also hears from the godfather of linguistics, Noam Chomsky, the first to suggest that our ability to talk is innate. A unique experiment shows how a new alien language can emerge in just one afternoon, in a bid to understand where language comes from and why it is the way it is.

Why do we talk? - BBC Horizon Part 2

Talking is something that is unique to humans, yet it still remains a mystery. Horizon meets the scientists beginning to unlock the secrets of speech - including a father who is filming every second of his son's first three years in order to discover how we learn to talk, the autistic savant who can speak more than 20 languages, and the first scientist to identify a gene that makes speech possible.
Horizon also hears from the godfather of linguistics, Noam Chomsky, the first to suggest that our ability to talk is innate. A unique experiment shows how a new alien language can emerge in just one afternoon, in a bid to understand where language comes from and why it is the way it is.

Why do we talk? - BBC Horizon Part 1

Talking is something that is unique to humans, yet it still remains a mystery. Horizon meets the scientists beginning to unlock the secrets of speech - including a father who is filming every second of his son's first three years in order to discover how we learn to talk, the autistic savant who can speak more than 20 languages, and the first scientist to identify a gene that makes speech possible.
Horizon also hears from the godfather of linguistics, Noam Chomsky, the first to suggest that our ability to talk is innate. A unique experiment shows how a new alien language can emerge in just one afternoon, in a bid to understand where language comes from and why it is the way it is.

Πρωτόπαπας Αθανάσιος : Γλώσσα: ήχος και εικόνα

http://www.blod.gr/lectures/Pages/viewlecture.aspx?LectureID=2

Η γλωσσική επικοινωνία γίνεται μέσω ήχων ομιλίας και εικόνων γραφής. Στην παρουσίαση αναδεικνύονται μερικά από τα βασικά προβλήματα που καλείται να επιλύσει το σύστημα γλωσσικής πρόσληψης, προκειμένου να αποκτήσει πρόσβαση στις λέξεις του μηνύματος. Η φυσική ομιλία περιλαμβάνει ποικιλία ήχων που δεν εξαρτώνται μόνο από το φθόγγο-στόχο αλλά και από πολλούς άλλους παράγοντες. Όμως ο ακροατής, κατά κανόνα, δεν δυσκολεύεται στην αναγνώριση των λέξεων, ξεπερνώντας προβλήματα υποάρθρωσης, συνάρθρωσης και ανταγωνισμού. Αντίστοιχα, ο αναγνώστης συνθέτει στοιχεία για τις λέξεις του κειμένου από πολλαπλές προσηλώσεις των ματιών, ξεπερνώντας προβλήματα τμηματικής επεξεργασίας και ανταγωνισμού από ορθογραφικά γειτονικές λέξεις. Η επιτυχία αυτών των διεργασιών, χωρίς επίγνωση των ομιλητών και των ακροατών, οφείλεται στο ότι οι λέξεις δεν βρίσκονται στους ήχους και τις εικόνες, αλλά στο νου, ενώ τα φυσικά μέσα παρέχουν απλώς στοιχεία χάρη στα οποία τις συμπεραίνουμε.

  • Εκδήλωση: Γλώσσα & Εγκέφαλος. Από τη γλωσσική κατάκτηση στις γλωσσικές διαταραχές

 Διοργανωτής:
Τομέας Γλωσσολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Κέντρο Επιστήμης, Κοινωνίας & Τέχνης CAID

Παπαθανασίου Ηλίας: Εγκέφαλος & Αποκατάσταση της Αφασίας

http://www.blod.gr/lectures/Pages/viewlecture.aspx?LectureID=1

Η ομιλία αυτή παρουσιάζει τις διαφορετικές προσεγγίσεις που χρησιμοποιούν οι λογοθεραπευτές, στην κλινική πράξη, για την διαχείριση των ατόμων με αφασίες. Ύστερα από την περιγραφή των μηχανισμών της πλαστικότητας του εγκεφάλου, γίνεται αναφορά στη χρήση τους, στην κλινική τους εφαρμογή και στην πρακτική τους αξιοποίηση για τη νευροαποκατάσταση των διαταραχών επικοινωνίας. Επίσης, γίνεται αναφορά  στην τεχνογνωσία που πρέπει να κατέχει ο λογοθεραπευτής για τη αξιολόγηση, τη διαχείριση και τη θεραπεία των διαταραχών αυτών, αλλά και στον τρόπο χειρισμού τους από τα άλλα μέλη της διεπιστημονικής ομάδας. Τέλος, γίνεται μνεία στις αρχές του μοντέλου του "Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας", σύμφωνα με τις οποίες οι έννοιες της βλάβης, της δραστηριότητας και της συμμετοχής θέτουν τη βάση για την παρέμβαση από το λογοθεραπευτή, ενώ γίνεται συσχέτιση με τις διάφορες προσεγγίσεις - όπως η νευρολογική, η γλωσσολογική, η κοινωνική, κλπ - οι οποίες εχουν αναπτυχθεί για να περιγραφεί η αφασία.

Kαλωσόρισμα-Welcoming-Bienvenidos

Αν και καθημερινά χρησιμοποιούμε τη γλώσσα, αν και όλοι μας εκφράζουμε ισχυρές απόψεις για τη δομή της, για τις ιδιότητές της και για τη σωστή της χρήση, σπάνια σταματούμε, έστω και για μια στιγμή, για να σκεφτούμε για αυτό το θαύμα.
Οι λεγόμενοι "ειδικοί" της γλώσσας, μας μιλάνε για την "κακή" χρήση του από ανέκαθεν" ή και άλλων λέξεων, μας δίνουν διαλέξεις για την ετυμολογία τους, αλλά επιμελώς δεν μπαίνουν μέσα στο ίδιο το θαύμα της γλώσσ" ας: Το πώς στην πραγματικότητα λειτουργεί .
Σας ζητώ να σκεφτείτε για ένα μόνο λεπτό: αυτή τη στιγμή διαβάζετε αυτό το κείμενο και το κατανοείτε, αλλά, δεν έχετε συνειδητή γνώση για το πώς το καταφέρνετε!
Η μελέτη αυτού ακριβώς του μυστηρίου, είναι η επιστήμη της Γλωσσολογίας.

Η γλώσσα είναι μια ψυχολογική ή γνωσιακή ιδιότητα των ανθρώπων. Δηλαδή,υπάρχουν κάποιες ομάδες νευρώνων που δουλεύουν ασταμάτητα στον εγκέφαλό μου και μου επιτρέπουν αυτή τη στιγμή να κάθομαι εδώ και να παράγω αυτές τις ομάδες από γράμματα. Ανάλογα, σε εσάς υπάρχουν άλλες ομάδες νευρώνων που σας επιτρέπουν να κατανοείτε αυτά τα σημεία και να τα "μεταφράζετε" σε κατανοητές ιδέες και σκέψεις.

Υπάρχουν όμως κι άλλα πολλά υποσυστήματα που εμπλέκονται εδώ.
Αν εγώ, αυτή τη στιγμή, σας μιλούσα, θα παρήγαγα ηχητικά κύματα με τις φωνητικές μου χορδές και θα άρθρωνα ήχους ομιλίας με την γλώσσα, τα χείλη, τις φωνητικές χορδές. Στην άλλη άκρη, εσείς θα ακούγατε αυτά τα ηχητικά κύματα και θα τα μεταφράζατε σε ήχους ομιλίας χρησιμοποιώντας τα ακουστικά σας όργανα. Αυτή η μελέτη της Ακουστικής και της Άρθρωσης της ομιλίας ονομάζεται: Φωνητική.

Όταν πιά θα μεταφράσετε τα ηχητικά κύματα σε νοητικές αναπαραστάσεις, τα αναλύετε σε συλλαβές και τα κατηγοριοποιείτε.
Π.χ. Κάθε ομιλητής της ελληνικής γνωρίζει ότι το συμφωνικό σύμπλεγμα /χθ/ είναι επιτρεπτό στην ελληνική, αλλά το σύμπλεγμα */θχ/ όχι. Έτσι η ψευδο-λέξη /χθέτα/ μπορεί να υπάρξει, ενώ η */θχέτα/ , όχι. Αυτό το πεδίο της γλωσσικής επιστήμης εξετάζει η Φωνολογία.

Μετά θα παίρνατε αυτές τις ομάδες των ήχων και θα τις οργανώνατε σε μονάδες με σημασία ( Μορφήματα και λέξεις).
Π.χ, η λέξη "άνεργος" αποτελείται από τρία μορφήματα: το πρόθημα α(ν)-, που σημαίνει "μη/όχι", το θέμα -εργ-, που φέρει και την κύρια σημασία, και το το επίθημα -ος, που σημαίνει: (ενικός αριθμός), (ονομαστική πτώση), (αρσενικό γένος). Κι έτσι, ολόκληρη η σημασία της λέξης "άνεργος" σημαίνει στη Ν.Ε. " αυτός που δεν έχει εργασία", και αποτελεί την μελέτη της Μορφολογίας.

Κατόπιν θα οργανώσετε αυτές τις λέξεις σε φράσεις και προτάσεις.Αυτή είναι η μελέτη της Σύνταξης.

Για τα υπόλοιπα πεδία της Γλωσσολογίας θα ασχοληθούμε στις ανάλογες σελίδες όταν προκύψουν...Ευχαριστώ εκ των προτέρων,

Καλό ταξίδι στον μαγικό μας κόσμο!