Πρωτόπαπας Αθανάσιος : Γλώσσα: ήχος και εικόνα
http://www.blod.gr/lectures/Pages/viewlecture.aspx?LectureID=2
Η γλωσσική επικοινωνία γίνεται μέσω ήχων ομιλίας και εικόνων
γραφής. Στην παρουσίαση αναδεικνύονται μερικά από τα βασικά προβλήματα
που καλείται να επιλύσει το σύστημα γλωσσικής πρόσληψης, προκειμένου να
αποκτήσει πρόσβαση στις λέξεις του μηνύματος. Η φυσική ομιλία
περιλαμβάνει ποικιλία ήχων που δεν εξαρτώνται μόνο από το φθόγγο-στόχο
αλλά και από πολλούς άλλους παράγοντες. Όμως ο ακροατής, κατά κανόνα,
δεν δυσκολεύεται στην αναγνώριση των λέξεων, ξεπερνώντας προβλήματα
υποάρθρωσης, συνάρθρωσης και ανταγωνισμού. Αντίστοιχα, ο αναγνώστης
συνθέτει στοιχεία για τις λέξεις του κειμένου από πολλαπλές προσηλώσεις
των ματιών, ξεπερνώντας προβλήματα τμηματικής επεξεργασίας και
ανταγωνισμού από ορθογραφικά γειτονικές λέξεις. Η επιτυχία αυτών των
διεργασιών, χωρίς επίγνωση των ομιλητών και των ακροατών, οφείλεται στο
ότι οι λέξεις δεν βρίσκονται στους ήχους και τις εικόνες, αλλά στο νου,
ενώ τα φυσικά μέσα παρέχουν απλώς στοιχεία χάρη στα οποία τις
συμπεραίνουμε.
|
|
Εκδήλωση: Γλώσσα & Εγκέφαλος. Από τη γλωσσική κατάκτηση στις γλωσσικές διαταραχές
|
|
Διοργανωτής:
Τομέας Γλωσσολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Κέντρο Επιστήμης, Κοινωνίας & Τέχνης CAID
Kαλωσόρισμα-Welcoming-Bienvenidos
Αν και καθημερινά χρησιμοποιούμε τη γλώσσα, αν και όλοι μας εκφράζουμε ισχυρές απόψεις για τη δομή της, για τις ιδιότητές της και για τη σωστή της χρήση, σπάνια σταματούμε, έστω και για μια στιγμή, για να σκεφτούμε για αυτό το θαύμα.
Οι λεγόμενοι "ειδικοί" της γλώσσας, μας μιλάνε για την "κακή" χρήση του από ανέκαθεν" ή και άλλων λέξεων, μας δίνουν διαλέξεις για την ετυμολογία τους, αλλά επιμελώς δεν μπαίνουν μέσα στο ίδιο το θαύμα της γλώσσ" ας: Το πώς στην πραγματικότητα λειτουργεί .
Σας ζητώ να σκεφτείτε για ένα μόνο λεπτό: αυτή τη στιγμή διαβάζετε αυτό το κείμενο και το κατανοείτε, αλλά, δεν έχετε συνειδητή γνώση για το πώς το καταφέρνετε!
Η μελέτη αυτού ακριβώς του μυστηρίου, είναι η επιστήμη της Γλωσσολογίας.
Η γλώσσα είναι μια ψυχολογική ή γνωσιακή ιδιότητα των ανθρώπων. Δηλαδή,υπάρχουν κάποιες ομάδες νευρώνων που δουλεύουν ασταμάτητα στον εγκέφαλό μου και μου επιτρέπουν αυτή τη στιγμή να κάθομαι εδώ και να παράγω αυτές τις ομάδες από γράμματα. Ανάλογα, σε εσάς υπάρχουν άλλες ομάδες νευρώνων που σας επιτρέπουν να κατανοείτε αυτά τα σημεία και να τα "μεταφράζετε" σε κατανοητές ιδέες και σκέψεις.
Υπάρχουν όμως κι άλλα πολλά υποσυστήματα που εμπλέκονται εδώ.
Αν εγώ, αυτή τη στιγμή, σας μιλούσα, θα παρήγαγα ηχητικά κύματα με τις φωνητικές μου χορδές και θα άρθρωνα ήχους ομιλίας με την γλώσσα, τα χείλη, τις φωνητικές χορδές. Στην άλλη άκρη, εσείς θα ακούγατε αυτά τα ηχητικά κύματα και θα τα μεταφράζατε σε ήχους ομιλίας χρησιμοποιώντας τα ακουστικά σας όργανα. Αυτή η μελέτη της Ακουστικής και της Άρθρωσης της ομιλίας ονομάζεται: Φωνητική.
Όταν πιά θα μεταφράσετε τα ηχητικά κύματα σε νοητικές αναπαραστάσεις, τα αναλύετε σε συλλαβές και τα κατηγοριοποιείτε.
Π.χ. Κάθε ομιλητής της ελληνικής γνωρίζει ότι το συμφωνικό σύμπλεγμα /χθ/ είναι επιτρεπτό στην ελληνική, αλλά το σύμπλεγμα */θχ/ όχι. Έτσι η ψευδο-λέξη /χθέτα/ μπορεί να υπάρξει, ενώ η */θχέτα/ , όχι. Αυτό το πεδίο της γλωσσικής επιστήμης εξετάζει η Φωνολογία.
Μετά θα παίρνατε αυτές τις ομάδες των ήχων και θα τις οργανώνατε σε μονάδες με σημασία ( Μορφήματα και λέξεις).
Π.χ, η λέξη "άνεργος" αποτελείται από τρία μορφήματα: το πρόθημα α(ν)-, που σημαίνει "μη/όχι", το θέμα -εργ-, που φέρει και την κύρια σημασία, και το το επίθημα -ος, που σημαίνει: (ενικός αριθμός), (ονομαστική πτώση), (αρσενικό γένος). Κι έτσι, ολόκληρη η σημασία της λέξης "άνεργος" σημαίνει στη Ν.Ε. " αυτός που δεν έχει εργασία", και αποτελεί την μελέτη της Μορφολογίας.
Κατόπιν θα οργανώσετε αυτές τις λέξεις σε φράσεις και προτάσεις.Αυτή είναι η μελέτη της Σύνταξης.
Για τα υπόλοιπα πεδία της Γλωσσολογίας θα ασχοληθούμε στις ανάλογες σελίδες όταν προκύψουν...Ευχαριστώ εκ των προτέρων,
Καλό ταξίδι στον μαγικό μας κόσμο!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου