Ιωάννης Ψυχάρης--Το Ταξίδι μου (Β' Μέρος)

ΙΘ'.

Κατάρα.

Ο άθρωπος αλλάζει κι ο κόσμος αιώνια μεταμορφώνεται. Ξεχάσαμε όμως να πούμε που ο δάσκαλος δεν αλλάζει ποτές. Έχει κι αφτό το λόγο του• μπορεί ο δάσκαλος να μην είναι άθρωπος. Ο δάσκαλος λέει που η γλώσσα του δεν άλλαξε• το πιστέβω και γω, γιατί κ' η ανοησία στον κόσμο είναι πάντοτες η ίδια.

Όσο για την αγάπη που έχω στους δασκάλους, και κείνη ποτές δε θαλλάξη. Μην το ξεχάσης, πουλάκι μου που με μιλούσες τόσο νόστιμα, τόσο φρόνιμα στη Χώρα και γω σ' άκουγα στο Πυργί. Άλλη φορά το βάζεις κι αφτό μέσα στα λόγια που θα με πης. Καιρός τώρα ναφήσουμε πια και το Πυργί και τους δασκάλους, γιατί δε θυμούμαι κανένας δάσκαλος να μίλησε ποτές για την αγάπη μήτε να πάτησε στο Πυργί.

Την κατάρα μου νάχη το χωριό, το πρώτο χωριό που απαντήσαμε πηγαίνοντας στα Μεστά. Άμα βγήκαμε όξω από το Πυργί, μόλις κάμαμε με το Σιορ Κωστή πενήντα βήματα δρόμο, κι ακούσαμε κρότο φοβερό που μας ξέσκιζε ταφτιά. Είταν κάτι φωνές που ανέβαιναν ίσια με τον ουρανό και δόντια που έτριζαν έτριζαν, έλεγες θα σπάσουν. Όταν μπήκαμε στο χωριό που λέω, κατάλαβα τι είταν το κακό• είταν οι κάτοικοι που μάλλωναν αναμεταξύ τους και τσάκιζαν τζίκουδα όλη μέρα. Καβγάδες και φαγί, τόσο ξέρουν οι αθρώποι σε κείνο το χωριό. Δε θα πω τόνομά του• τόνομά του από το στόμα μου δεν το βγάζω. Την κατάρα μου νάχη! Η μνήμη του να χαθή. Να πέση κάτω στον γκρεμνό ή στη θάλασσα να βουλήξη. Γραικικό χωριό δεν είναι• δε σέβεται τον ξένο. Κι ο θεός να μην το λυπηθή. Να σβήσουμε τόνομά του από το χάρτη της Χιος, γιατί λερώνει τα χάρτη. Αχ! να είταν εδώ ο αδερφός μου ο Γιάννης! Μαζί κ' οι δυο μας θα χαλνούσαμε το χωριό, θα ρίχταμε κάτω τους πύργους, θα γκρεμνούσαμε τα σπίτια. Είναι μέσα κακούργοι, κλέφτηδες και ψέφτες• γλυκογελούν όσο τους μιλείς, και σε γελούν, άμα μπορέσουν. Έχουνε μέλι στο στόμα και φαρμάκι στην καρδιά. Το χώμα τους, στη ζωή του άθρωπος να μην το πατήση• ξένο σκυλί στο χωριό τους να μην πάη.

Ιωάννης Ψυχάρης--Το Ταξίδι μου (Α' Μέρος)

Το βιβλίο αυτό που εκδόθηκε το 1888, από τον γλωσσολόγο Γιάννη Ψυχάρη, θεωρείται ως η πρώτη επίσημη επιστημονική γλωσσολογική στήριξη των αγώνων των Ελλήνων δημοτικιστών κατά των υποστηρικτών της καθαρεύουσας.

 ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΜΟΥ

        αμύνεσθαι περί πάτρης
            Ιλ. Μ, 243.

Δυο λόγια.

Όποιος με διαβάση θα καταλάβη με τι σκοπό έγραψα το Ταξίδι μου. Γλώσσα και πατρίδα είναι το ίδιο. Να πολεμά κανείς για την πατρίδα του ή για την εθνική τη γλώσσα, ένας είναι ο αγώνας. Πάντααμύνεται περί πάτρης.

Η ζωή μου είναι της Γαλλίας. Ό τι είμαι, στη Γαλλία το χρωστώ. Την αγαπώ σα μητέρα και σαν πατρίδα. Έγινα παιδί της στην ώρα της δυστυχίας και της θλίψης• πώς να μην τη λατρέβω; Γεννήθηκα όμως Γραικός και δεν μπορώ να το ξεχάσω• έχω χρέη και στην Ελλάδα. Θέλησα να της το δείξω. Αφού δεν μπορεί να της είμαι χρήσιμος στον πόλεμο, τουλάχιστο πολεμώ για την εθνική μας γλώσσα. Ένα έθνος, για να γίνη έθνος, θέλει δυο πράματα• να μεγαλώσουν τα σύνορά του και να κάμη φιλολογία δική του. Άμα δείξη που ξέρει τι αξίζει η δημοτική του γλώσσα κι άμα δεν ντραπή γι' αφτή τη γλώσσα, βλέπουμε που τόντις είναι έθνος. Πρέπει να μεγαλώση όχι μόνο τα φυσικά, μα και τα νοερά του τα σύνορα. Γι' αφτά τα σύνορα πολεμώ.

Άλλα δεν είχα να πω στον πρόλογό μου. Όσοι πιάσουν το βιβλίο μου στο χέρι για να διασκεδάσουν και να περάση η ώρα — να το πω φανερά, γι' αφτούς γράφω — δεν έχουν ανάγκη μήτε να τους ξηγήσω τορθογραφικό σύστημα που ακουλούθησα, μήτε να τους δώσω λόγο για κάθε λέξη, για κάθε φράση που έγραψα. Δεν έβαλα έναν τύπο γραμματικό, δεν έγραψα μια λέξη, μία συλλαβή στο βιβλίο μου, χωρίς να το συλλογιστώ πριν ώρες, μπορώ μάλιστα να πω χρόνια, αφού κάθε χειμώνα στα δημόσια μαθήματα που δίνω, της γλώσσας μας την ιστορία μελετώ.

Όποιος πάλε θέλει να με διαβάση για να με κατακρίνη, για να βρη λάθη, για να κάμη το δάσκαλο, τον παρακαλώ πρώτα να ρίξη μια ματιά στα επιστημονικά και φιλολογικά μου δοκίμια — στα Ιστορικά ζητήματα και στα γαλλικά μου συγράμματα. Για να με κατηγορήση, πρέπει πρώτα να διή με τι ιδέα γράφω κι αν ακουλούθησα παντού την ίδια ιδέα ή όχι. Θα με κάμουν παρατήρηση για πολλά πράματα που αποκρίθηκα αλλού, χωρίς μάλιστα να προσμένω την παρατήρηση. Δε θαπαντήσω και δέφτερη φορά. Δική μου γλώσσα δεν έχω και δεν έφτειαξα γλώσσα, γιατί πλάστης δεν είμαι. Γράφω την κοινή γλώσσα του λαού• όταν η δημοτική μας γλώσσα δεν έχει μια λέξη που μας χρειάζεται, παίρνω τη λέξη από την αρχαία και προσπαθώ, όσο είναι δυνατό, να την ταιριάξω με τη γραμματική του λαού. Έτσι έκαμαν όλα τα έθνη του κόσμου• έτσι θα κάμουμε και μεις. Με φαίνεται που για πρώτη φορά, σ' αφτό το βιβλίο, γράφηκε με κάποια σειρά κ' ενότητα η γλώσσα του λαού. Προσπάθησα να τη γράψω κανονικά, να φυλάξω τους νόμους της, να προσέξω στη φωνολογία, στη μορφολογία, στο τυπικό και στη σύνταξη της δημοτικής γραμματικής.

Δεν είμαι τόσο νέος, δεν είμαι και τόσο παιδί, για να νομίζω που κατώρθωσα μ' αφτό μου το βιβλίο να λύσω το πρόβλημα που μας βασανίζει όλους. Για να το λύσουμε, χρειάζουνται ακόμη πολλά• πρέπει πρώτα ο καθένας να πιάση να μάθη με τα σωστά του αφτή τη γλώσσα που καταφρονεί χωρίς να την ξέρη, να γίνουνε γραμματικές, να παραδίδεται η αληθινή μας γλώσσα κι όχι μόνο η καθαρέβουσα στα σκολειά και στο Πανεπιστήμιο. Πρέπει μάλιστα να σπουδάξουμε καλήτερα την αρχαία, για να καταλάβουμε την ιστορική αξία της δημοτικής, να τη μελετήσουμε με σέβας και να διούμε που μόνο τη δημοτική είναι δυνατό να καλλιεργήσουμε και να γράψουμε. Προσπάθησα να δείξω που μπορεί κανείς να γράψη αφτή τη γλώσσα και πεζά. Το λέω φανερά και μ' όλη μου την καρδιά• αν το βιβλίο μου δεν είναι καλό, φταίω γω• η γλώσσα μας δε φταίει.

Γραμματική όμως δε θέλησα να κάμω. Το βιβλίο μου άλλο δεν είναι παρά φαντασία και ποίηση. Πήρα πρόφαση το ταξίδι που έκαμα, κοντέβουν τώρα δυο χρόνια, στην Ανατολή και στην Ελλάδα. Πολλοί ταξιδιώτες συνηθίζουν και μας λεν τι έκαμαν τη δεφτέρα και την τρίτη, τι ώρα έφταξαν και τι ώρα έφυγαν, τι κρασί ήπιαν, πόσα κουνούπια τους δάγκασαν, ποιόνα είδαν εκεί που κατέβηκαν, τι μαλλιά είχαν η νοικοκερά κι ο νοικοκύρης του σπιτιού. Έπειτα, σ' ό τι χώρα κι αν πατήσουν, κάθουνται και μας διγούνται τα ιστορικά της. Τέτοια δεν έχω. Ο guide Joanne είναι πολύ πιο χρήσιμος οδηγός από μένα. Κανένα απ' όσα λέω στο βιβλίο μου δε συνέβηκε αλήθεια. Αλήθεια είναι μόνο το μίσος που έχει κάθε Γραικός για τον Τούρκο κ' η αγάπη που έχει για την πατρίδα του και για τη γλώσσα που του μίλησε η μάννα του παιδί. Ποτές στη ζωή μου δεν έδωσα μεγάλη προσοχή στάτομα• ο άθρωπος μοναχά, η ιδέα κι ο νους έχουν κάποια αξία στον κόσμο. Τα γενικά ζητήματα είναι τα μόνα σπουδαία ζητήματα. Για τούτο, όπου γράφω το εγώ, είναι τύπος ρητορικής• εγώ τίποτις δεν είμαι• η εθνική ψυχή κάτι σημαίνει• προσπάθησα να διώ πού και πού τι έχει μέσα της αφτή η ψυχή, και μιλώντας για μένα, συλλογιούμαι τους άλλους. Το βιβλίο μου είναι παραμύθι, όχι ταξίδι.

Αφτό θέλησα. Θέλησα και κάτιτις άλλο• να διασκεδάση ο αναγνώστης μου, κι αν είναι δυνατό να μη με βαρεθή, ακόμη κι όταν του μιλώ για σοβαρά κ' επιστημονικά ζητήματα. Μα πρώτα απόλα θέλησα να μπορέση ο καθένας να με καταλάβη.

Παρίσι, 1888.

Γενετική γραμματική

 Η έννοια της γενετικής γραμματικής έγινε κεντρική στη γλωσσολογία από τον Chomsky στο βιβλίο του "Συντακτικές Δομές" (1957). Σύμφωνα με τον Chomsky, οι γλωσσολόγοι πρέπει όχι μόνο να περιγράψουν ένα ιδιαίτερο σύνολο προτάσεων ή εκφωνημάτων που έχουν παρατηρήσει, αλλά πρέπει να εξηγήσουν και το πώς οι άνθρωποι μπορούν να παράγουν έναν άπειρο αριθμό προτάσεων με πεπερασμένους όρους.

"Οποιαδήποτε γραμματική μιας γλώσσας  θα προβάλει  το πεπερασμένο και κάπως τυχαίο σώμα των παρατηρηθεισών εκφράσεων σε ένα σύνολο (πιθανώς άπειρο) γραμματικών εκφράσεων". *(Chomsky 1957) .

"Η γραμματική [οποιασδήποτε γλώσσας ] (Γ) , θα είναι έτσι μια συσκευή που θα παράγει όλες τις γραμματικές ακολουθίες της Γ και καμία από τις αντιγραμματικές". *(Chomsky 1957).

Δηλαδή, η γραμματική πρέπει να ενδιαφερθεί για κάθε λεπτομέρεια των πιό απλών προτάσεων και των τρόπων με τους οποίους οι άνθρωποι μπορούν να τις κάνουν πιό σύνθετες και να παράγουν και να κατανοούν προτάσεις που δεν έχουν παραγάγει ποτέ ή δεν έχουν ξανακούσει πριν. Όπως την τελευταία πρόταση, παραδείγματος χάριν. Η γραμματική έχει έναν πεπερασμένο αριθμό κανόνων (όλοι έχουμε μια γραμματική υπό κάποια έννοια στα κεφάλια μας) που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να παράγει, να απαριθμήσει ή να "γεννήσει" έναν άπειρο αριθμό προτάσεων. Πρέπει να είναι σε θέση να υπερβεί το σύνολο των προτάσεων που ακούστηκαν προηγουμένως, και να παρέχει τη δυνατότητα να παραχθούν νέες προτάσεις που απαιτούνται. Αυτή η άποψη της γραμματικής έχει κληθεί συχνά "επανάσταση του Chomsky" στη γλωσσολογία. Η γραμματική, έτσι, εξελίσσεται από μια μελέτη των κειμένων και ανάλυση των δεδομένων προτάσεων, σε μελέτη για το πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την πολυπλοκότητα που αντιπροσωπεύεται από την ανθρώπινη γλώσσα. Σε αυτό το στάδιο, η γραμματική συμπεριλαμβάνει όχι μόνο τη μορφολογία και τη σύνταξη, αλλά και τη φωνολογία, δεδομένου ότι αυτή είναι μέρος των δυνατοτήτων που έχουν οι άνθρωποι για την εξέταση της γλώσσας.
 

"Προσαρμόζοντας έναν παραδοσιακό όρο σε ένα νέο πλαίσιο, καλούμε τη θεωρία της γλώσσας οποιουδήποτε ανθρώπου, "γραμματική" της γλώσσας του. Η γλώσσα  μ' αυτόν τον τρόπο, καθορίζει μια άπειρη σειρά εκφράσεων, κάθε μια με τον ήχο της και τη σημασία της. Με τεχνικούς όρους, η γλώσσα "γεννάει" τις εκφράσεις της γλώσσας του. **(Chomsky 2000).

Βιβλιογραφία:

* Chomsky, Noam (1957). Syntactic Structures. The Hague and Paris: Mouton.

** Chomsky, Noam (2000). New Horizons in the Study of Language and Mind. Cambridge: Cambridge University Press.

-  Bauer, Laurie (2007). The Linguistics Student's Handbook. Edinburgh University Press.

Linguistic Tree Constructor (LTC)

Είναι ένα ελεύθερο πρόγραμμα για τη σχεδίαση Γλωσσολογικών Συντακτικών Δεντρο-διαγραμμάτων. Σε αντίθεση με τα περισσότερα παρόμοια προγράμματα,ltc δενείναι για σχεδίαση μικρών παραδειγμάτων, αλλά για γρήγορα ανάλυση μεγάλης έκτασης κειμένων, χρησιμοποιώντας το ποντίκι σας.
Το πρόγραμμα δεν κάνει την ανάλυση μόνο του, αλλά απλώς δίδει στον χρήστη τη δυνατότητα να οικοδομήσει τη σύνταξη δένδρων, με Κόμβους που επιλέγονται από το χρήστη.
Κατεβάστε το ΕΔΩ!!

Linguistic Tree Constructor (LTC) is a free program for drawinglinguistic syntax trees. In contrast to most other similar programs,LTC is not for drawing small examples, but for quickly analyzing largeamounts of text, using your mouse. The program does no analysis onits own, but simply lets the user build linguistic syntax trees, withtree-node labels choosable by the user.LTC version 3.0.2 can be downloaded via this URL:http://ltc.sourceforge.net/download.html

Εdward Sapir "Language: An Introduction to the Study of Speech". 1921

Ο φημισμένος γλωσσολόγος και ο ανθρωπολόγος Edward Sapir έγραψε αυτήν την εργασία για να παρουσιάσει τη γλώσσα "σε σχέση με άλλα θεμελιώδη ενδιαφέροντα —το πρόβλημα της σκέψης, τη φύση της ιστορικής διαδικασίας, τη φυλή, τον πολιτισμό, την τέχνη." Η γλώσσα είναι όχι μόνο μια μελέτη της γλώσσας και του πολιτισμού, αλλά τελικά για τον κόσμο των σχέσεων και των επιρροών.

Λεξικό Γλωσσολογικών Όρων

Από την Πύλη για την ελληνική γλώσσα. Go!

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ-Language Research Methodology

Δρ. Γ.Ι.Ξυδόπουλος ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΠΑΡΑΔΟΣΕΩΝ
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ
ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑΣ

Download HERE

Συνταγματικές & Παραδειγματικές Σχέσεις

Πώς τις ορίζουν οι: Μπαμπινιώτης,Φιλιππάκη-Warburton και ο Saussure.
Καλύτερα να έχουμε 3 απόψεις, παρά μία. Download

ΑΣΥΛΛΗΠΤΕΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΣ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΕΩΝ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΛΟΓΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝIΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Μια απάντηση σε όλους τους "εθνικούς αρχαιολάτρες" από τον Καθηγητή μας Χ. Χαραλαμπάκη.
Το συνιστώ σε όλους αυτούς που νομίζουν ότι η Αρχαία Ελληνική Γλώσσα είναι η αρχή και το τέλος του κόσμου! (Θαλλώ, 9,1997,243-251) Download

Υ.Γ. Και 'μείς την λατρεύουμε αλλά δεν κάνουμε κι έτσι!!!!!!

H υπόθεση Sapir-Whorf (Sapir-Whorf Hypothesis)

Download

Βιβλιογραφία - Ιδιωματικά Λεξικά και Γλωσσάρια

Συνοπτική Παρουσίαση, Βιβλιογραφικά Στοιχεία και Αναλυτική Παρουσίαση

Βιβλιογραφική Ενημέρωση -" Ιστορίες της Ελληνικής Γλώσσας"

Κριτικές βιβλιογραφικές παρουσιάσεις για την Ιστορία της Ελληνικής Γλώσσας

Η γλώσσα της λογοτεχνίας και η γλώσσα της μετάφρασης Θεσσαλονίκη, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 1998