30 Νοε 2010

Από τη Σημασία των λέξεων.- ΣΥΝΩΝΥΜΑ (Aπό το βιβλίο του Π.Ι. "Γλωσσικές ασκήσεις για το εννιαίο λύκειο), εκδόσεις "Ζήτρος"

Συνώνυμα Λέμε τις Λέξεις που, ενώ συνήθως διαφέρουν φθογγολογικά μεταξύ τους, έχουν εντούτοις την ίδια περίπου σημασία: π.χ. σηκώνω, εγείρω, ανορθώνω, ανεβάζω, υψώνω, ανυψώνω. Είναι σπάνιες σε μια γλώσσα οι λέξεις που έχουν την ίδια ακριβώς σημασία, δηλαδή οι ταυτόσημες (εκτός βέβαια αν λογαριάσουμε εκείνες που λέγονται διαφορετικά σε διάφορους τόπους, όπως π.χ. αχλάδι - απίδι, πετεινός - κόκορας). Οι συνώνυμες λέξεις εκφράζουν έννοιες που συγγενεύουν μεταξύ τους σημασιολογικά. Συχνά εκφράζουν τις διάφορες αποχρώσεις της ίδιας έννοιας (π.χ. βλέπω, κοιτάζω, παρατηρώ, διακρίνω) και βρίσκονται μεταξύ τους  σε μία σχέση διαβάθμισης και κλιμάκωσης.                                                                                                
Αυτές τις σημασιολογικές αποχρώσεις οφείλουμε να τις παρατηρούμε, να τις μελετουμε, να τις διακρίνουμε και κατά την επικοινωνιακή περίσταση να τις χρησιμοποιούμε στο λόγο μας. Αυτό σημαίνει ότι τις περισσότερες φορές δεν μπορούμε να μεταχειριστούμε το ένα συνώνυμο στη θέση του άλλου. Συνήθως πρέπει κάθε φορά να συλλογιστούμε, για να βρούμε εκείνη από τις συνώνυμες λέξεις που ταιριάζει καλύτερα σ' αυτό που θέλουμε να πουμε.
Τα συνώνυμα είναι μεγάλος πλούτος για μια γλώσσα. Με τη μελέτη τους πλουτίζεται η ατομική γλώσσα, οξύνεται το μυαλό και βαθαίνει η μόρφωση.

29 Νοε 2010

Κοινωνιογλωσσολογία, γλωσσική ετερογένεια και επαφή γλωσσών - Ρούλα Τοκαλίδου

 Σκοποί της Κοινωνιογλωσσολογίας•Η μελέτη της γλώσσας σε μια συγκεκριμένη κοινωνική δομή
•Η σχέση γλώσσας και κοινωνίας
•Οι κοινωνικοί παράγοντες που καθορίζουν τη γλωσσική μας συμπεριφορά
•Η ανάλυση της γλωσσικής ετερογένειας
•Οι κοινωνικο-πολιτικές διαστάσεις της ετερογένειας 

Η κοινωνιογλωσσολογία πήρε ‘σάρκα και οστά το 1964, κατά τη διάρκεια ενός θερινού σεμιναρίου στο Πανεπιστήμιο της Indiana των Η.Π.Α. στο οποίο συναντήθηκαν γνωστοί ερευνητές/τριες (Gumperz, Haugen, Labov, Fishman, κ.α.), ενώ το 1965 το στίγμα της επιστήμης αυτής δόθηκε ως εξής: «ποιος μιλάει, τι γλώσσα, σε ποιον και πότε»
 
Διαστάσεις ετερογένειας

•Κοινωνική -> κοινωνιόλεκτος

•Γεωγραφική -> γεωγραφική διάλεκτος
•Εθνοτική -> εθνόλεκτος
•Υφολογική -> επίπεδα ύφους
•Ατομική -> ιδιόλεκτος
•Επαφή γλωσσών -> διγλωσσία

•Η πολιτική διάσταση στην κοινωνιογλωσσολογική μελέτη και ανάλυση της γλώσσας βασίζεται στη θέση ότι:

•«η γλώσσα δεν είναι αθώα»
(Φραγκουδάκη, 1987)

19 Νοε 2010

FUENTES GRIEGAS EN EL HERBARIO DE PSEUDO-APULEYO: LA CURA DE LA VERBENA CONTRA LA MORDEDURA DEL PERRO RABIOSO* M .ª Teresa Santamaría Hernández Universidad de Castilla-La Mancha

Una de las características fundamentales del Herbario de Ps. Apuleyo es su condición de texto elaborado a partir de la incorporación de datos procedentes de diversas fuentes de tipo médico, griegas o latinas, de manera que se puede considerar que parte de su originalidad radica precisamente en aglutinar esos datos siempre con la perspectiva práctica que domina este y otros escritos de la medicina latina tardía. El hecho de que este Herbario fuera un texto práctico facilitó que progresivamente fuera sufriendo alteraciones y adiciones en las distintas curas agrupadas en cada hierba1.
Fechado normalmente en su estado más antiguo sobre el siglo IV d.C. y con una amplia y compleja transmisión manuscrita, este texto gozó de una notable difusión en la Edad Media, frecuentemente junto con otros pertenecientes al mismo corpus, como el De taxone liber o el Liber medicinae ex animalibus de Sexto Plácido2.
La complejidad del texto, disfrazada en parte por una edición que no refleja el estado real del mismo tal como ha llegado a nosotros3, exige todavía hoy un estudio minucioso sobre todo de los fragmentos cuyas fuentes no han sido aún identificadas, como prueba el hecho de que algunos de ellos, de aparente y sintética sencillez, ofrecen de vez en cuando datos sorprendentes y hasta ahora desconocidos.
Precisamente uno de los terrenos todavía no suficientemente explorados es el de las fuentes, sobre las que habría que realizar un estudio que, ademásde analizar minuciosamente cada fragmento, intente detectar la existencia de aquellas incluso no conservadas y las circunstancias de transmisión de las mismas. Necesario es también en este sentido considerar, junto a las fuentes latinas ya identificadas, la posibilidad de la presencia de originarias fuentes griegas, aunque hayan llegado por la vía de la traducción latina4. Esto es especialmente interesante en un texto que, además de la doctrina, tiene también elementos formales en común con la expresión de la medicina de otros textos griegos, anteriores o no5.

Kαλωσόρισμα-Welcoming-Bienvenidos

Αν και καθημερινά χρησιμοποιούμε τη γλώσσα, αν και όλοι μας εκφράζουμε ισχυρές απόψεις για τη δομή της, για τις ιδιότητές της και για τη σωστή της χρήση, σπάνια σταματούμε, έστω και για μια στιγμή, για να σκεφτούμε για αυτό το θαύμα.
Οι λεγόμενοι "ειδικοί" της γλώσσας, μας μιλάνε για την "κακή" χρήση του από ανέκαθεν" ή και άλλων λέξεων, μας δίνουν διαλέξεις για την ετυμολογία τους, αλλά επιμελώς δεν μπαίνουν μέσα στο ίδιο το θαύμα της γλώσσ" ας: Το πώς στην πραγματικότητα λειτουργεί .
Σας ζητώ να σκεφτείτε για ένα μόνο λεπτό: αυτή τη στιγμή διαβάζετε αυτό το κείμενο και το κατανοείτε, αλλά, δεν έχετε συνειδητή γνώση για το πώς το καταφέρνετε!
Η μελέτη αυτού ακριβώς του μυστηρίου, είναι η επιστήμη της Γλωσσολογίας.

Η γλώσσα είναι μια ψυχολογική ή γνωσιακή ιδιότητα των ανθρώπων. Δηλαδή,υπάρχουν κάποιες ομάδες νευρώνων που δουλεύουν ασταμάτητα στον εγκέφαλό μου και μου επιτρέπουν αυτή τη στιγμή να κάθομαι εδώ και να παράγω αυτές τις ομάδες από γράμματα. Ανάλογα, σε εσάς υπάρχουν άλλες ομάδες νευρώνων που σας επιτρέπουν να κατανοείτε αυτά τα σημεία και να τα "μεταφράζετε" σε κατανοητές ιδέες και σκέψεις.

Υπάρχουν όμως κι άλλα πολλά υποσυστήματα που εμπλέκονται εδώ.
Αν εγώ, αυτή τη στιγμή, σας μιλούσα, θα παρήγαγα ηχητικά κύματα με τις φωνητικές μου χορδές και θα άρθρωνα ήχους ομιλίας με την γλώσσα, τα χείλη, τις φωνητικές χορδές. Στην άλλη άκρη, εσείς θα ακούγατε αυτά τα ηχητικά κύματα και θα τα μεταφράζατε σε ήχους ομιλίας χρησιμοποιώντας τα ακουστικά σας όργανα. Αυτή η μελέτη της Ακουστικής και της Άρθρωσης της ομιλίας ονομάζεται: Φωνητική.

Όταν πιά θα μεταφράσετε τα ηχητικά κύματα σε νοητικές αναπαραστάσεις, τα αναλύετε σε συλλαβές και τα κατηγοριοποιείτε.
Π.χ. Κάθε ομιλητής της ελληνικής γνωρίζει ότι το συμφωνικό σύμπλεγμα /χθ/ είναι επιτρεπτό στην ελληνική, αλλά το σύμπλεγμα */θχ/ όχι. Έτσι η ψευδο-λέξη /χθέτα/ μπορεί να υπάρξει, ενώ η */θχέτα/ , όχι. Αυτό το πεδίο της γλωσσικής επιστήμης εξετάζει η Φωνολογία.

Μετά θα παίρνατε αυτές τις ομάδες των ήχων και θα τις οργανώνατε σε μονάδες με σημασία ( Μορφήματα και λέξεις).
Π.χ, η λέξη "άνεργος" αποτελείται από τρία μορφήματα: το πρόθημα α(ν)-, που σημαίνει "μη/όχι", το θέμα -εργ-, που φέρει και την κύρια σημασία, και το το επίθημα -ος, που σημαίνει: (ενικός αριθμός), (ονομαστική πτώση), (αρσενικό γένος). Κι έτσι, ολόκληρη η σημασία της λέξης "άνεργος" σημαίνει στη Ν.Ε. " αυτός που δεν έχει εργασία", και αποτελεί την μελέτη της Μορφολογίας.

Κατόπιν θα οργανώσετε αυτές τις λέξεις σε φράσεις και προτάσεις.Αυτή είναι η μελέτη της Σύνταξης.

Για τα υπόλοιπα πεδία της Γλωσσολογίας θα ασχοληθούμε στις ανάλογες σελίδες όταν προκύψουν...Ευχαριστώ εκ των προτέρων,

Καλό ταξίδι στον μαγικό μας κόσμο!