20 Φεβ 2009

Σημασία και χρήση των χρόνων

Χρόνος Σημασία – Χρήση

Ενεστώτας παρουσιάζουμε μια πράξη που γίνεται στο παρόν εξακολουθητικά,

π.χ. Κάθομαι στο γραφείο και γράφω.

Άλλες σημασίες – χρήσεις:

στην παρουσίαση γεγονότων που συνέβησαν στο παρελθόν, για να δώσουμε ζωντάνια στην περιγραφή ή

αφήγηση (ιστορικός ενεστώτας)

σε αθλητικές περιγραφές

για ενέργειες που θα γίνουν στο άμεσο μέλλον

π.χ. Αύριο φεύγω.

Παρατατικός τονίζουμε τη διάρκεια ή την επανάληψη μιας πράξης που γινόταν στο παρελθόν,

π.χ. Το Σάββατο διάβαζα τρεις ώρες (δίνουμε έμφαση στη διάρκεια)

Το καλοκαίρι ξυπνούσα αργά το μεσημέρι (δίνουμε έμφαση στην επανάληψη)

Αόριστος παρουσιάζουμε συνοπτικά ένα γεγονός που έγινε στο παρελθόν, χωρίς να μας ενδιαφέρει η διάρκειά του αλ-

λά το ίδιο το γεγονός,

π.χ. Το Σάββατο διάβασα τρεις ώρες (δίνουμε έμφαση στο γεγονός – όχι στη διάρκεια)

Άλλες σημασίες – χρήσεις:

δηλώνουμε μια μεταβολή που άρχισε στο παρελθόν,αλλά τα αποτελέσματά της φτάνουν στο παρόν, π.χ. Κουράστηκε και θέλει να κοιμηθεί.

εκφράζουμε την υπόθεση σε έναν υποθετικό λόγο,π.χ. Μίλησες την ώρα του μαθήματος; Αλίμονό σου!

(= Αν μιλήσεις την ώρα του μαθήματος, αλίμονό σου)

δηλώνουμε μια επείγουσα ή πολύ σίγουρη μελλοντική ενέργεια, π.χ. Αν σε πιάσω, χάθηκες!

Εξακολουθητικός μέλλοντας τονίζουμε τη διάρκεια ή την επανάληψη μιας πράξης στο μέλλον,

π.χ. Αύριο θα γράφω όλο το απόγευμα (δίνουμε έμφαση στη διάρκεια)

Από αύριο θα ξυπνάω πολύ νωρίς (δίνουμε έμφαση στην επανάληψη)

Άλλες σημασίες – χρήσεις:

εκφράζουμε ισχυρή πιθανότητα για κάτι,

π.χ. Θα του αρέσει, πιστεύω, η νέα του δουλειά.

Συνοπτικός Μέλλοντας παρουσιάζουμε συνοπτικά ένα γεγονός που θα γίνει στο μέλλον, χωρίς να μας ενδιαφέρει η διάρκειάτου αλλά το ίδιο το γεγονός

π.χ. Απόψε θα κοιμηθώ αργά (δίνουμε έμφαση στο γεγονός – όχι στη διάρκεια)

Άλλες σημασίες – χρήσεις:

δίνουμε οδηγίες με ευγενικό τρόπο,

π.χ. Θα στρίψετε αριστερά και μετά θα προχωρήσετε...

σε ερωτήσεις που εκφράζουν ευγενική παράκληση,

π.χ. Θα μου πείτε τι ώρα είναι, παρακαλώ;

στην αφηγηματική παρουσίαση των ενεργειών και

των επιτευγμάτων κάποιου στο παρελθόν,

π.χ. Ο Α.Π. γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια. Σε ηλικία δεκαέξι ετών θα έρθει στην Αθήνα όπου θα ολοκληρώσει

τις βασικές του σπουδές.

Συντελεσμένος Μέλλοντας παρουσιάζουμε ένα γεγονός που θα έχει ολοκληρωθεί(συντελεστεί) στο μέλλον, πριν από κάτι άλλο,

π.χ. όταν επιστρέψεις, θα έχω κοιμηθεί

Άλλες σημασίες – χρήσεις:

δηλώνουμε πιθανότητα, π.χ. Θα έχει έρθει, φαντάζομαι (= είναι πιθανό να έχει έρθει)

Παρακείμενος συνδέουμε ένα γεγονός που έχει γίνει στο παρελθόν και τα αποτελέσματά του φτάνουν στο παρόν

π.χ. Μέχρι σήμερα έχω ξοδέψει εκατό ευρώ (η πράξη έγινε στο παρελθόν αλλά το αποτέλεσμά της φτάνει στο παρόν)

Υπερσυντέλικος αναφερόμαστε σε ένα γεγονός που έχει γίνει

στο παρελθόν πριν από ένα άλλο

π.χ. Όταν ήρθες, είχα φύγει.

4 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Καλορίζικο!

Πολύ χρήσιμο και ενδιαφέρον το μπλογκ σου :)

Θα ήθελα να ρωτήσω κάτι σχετικά με τους χρόνους:
Λέμε ότι με τον Εξακολουθητικό μέλλοντα εκφράζουμε ισχυρή πιθανότητα, και θα ήθελα να προσθέσω ότι η έκφραση αναφέρεται στο παρόν ("Που είναι ο Γιάννης;" "Δεν ξέρω... Θα κοιμάται"). Αντιθέτως, όταν η πιθανότητα αναφέρεται σε πρόσφατο παρελθόν, χρησιμοποιούμε άλλον τύπο: "Που είναι ο Γιάννης;" "Δεν ξέρω... Θα βγήκε). Και ιδού η απορία μου: αυτό το "Θα βγήκε", τι τύπος είναι; Είναι χρόνος; Πως ονομάζεται; Και κάτι ακόμα: πώς ονομάζονται οι τύποι "Θα πήγαινα" και "Θα είχα πάει"; Δεν θεωρούνται χρόνοι;

Ελπίζω να μην σε κούρασα ;)

epigonos είπε...

Ωκενίδα, οι χρόνοι αυτοί είναι της παραδοσιακής γραμματικής, οι οποίοι όπως βλέπεις δεν καλύπτουν πολλές κατηγορίες.Θα απαντήσω, αλλά λογω του μεγάλου περιεχομένου, θα το αναρτήσω σε ειδικό ποστ!
όχι απλά δεν μου έβαλες δουλειά,αλλά αθελά σου άνοιξες ένα απ'τα μεγαλύτερα θέματα της Ν.Ε.Γραμματικής!!!

Ανώνυμος είπε...

...μην είσαι τόσο σίγουρος ότι ήταν άθελα ;)

epigonos είπε...

Πονηρούλα!!!

Kαλωσόρισμα-Welcoming-Bienvenidos

Αν και καθημερινά χρησιμοποιούμε τη γλώσσα, αν και όλοι μας εκφράζουμε ισχυρές απόψεις για τη δομή της, για τις ιδιότητές της και για τη σωστή της χρήση, σπάνια σταματούμε, έστω και για μια στιγμή, για να σκεφτούμε για αυτό το θαύμα.
Οι λεγόμενοι "ειδικοί" της γλώσσας, μας μιλάνε για την "κακή" χρήση του από ανέκαθεν" ή και άλλων λέξεων, μας δίνουν διαλέξεις για την ετυμολογία τους, αλλά επιμελώς δεν μπαίνουν μέσα στο ίδιο το θαύμα της γλώσσ" ας: Το πώς στην πραγματικότητα λειτουργεί .
Σας ζητώ να σκεφτείτε για ένα μόνο λεπτό: αυτή τη στιγμή διαβάζετε αυτό το κείμενο και το κατανοείτε, αλλά, δεν έχετε συνειδητή γνώση για το πώς το καταφέρνετε!
Η μελέτη αυτού ακριβώς του μυστηρίου, είναι η επιστήμη της Γλωσσολογίας.

Η γλώσσα είναι μια ψυχολογική ή γνωσιακή ιδιότητα των ανθρώπων. Δηλαδή,υπάρχουν κάποιες ομάδες νευρώνων που δουλεύουν ασταμάτητα στον εγκέφαλό μου και μου επιτρέπουν αυτή τη στιγμή να κάθομαι εδώ και να παράγω αυτές τις ομάδες από γράμματα. Ανάλογα, σε εσάς υπάρχουν άλλες ομάδες νευρώνων που σας επιτρέπουν να κατανοείτε αυτά τα σημεία και να τα "μεταφράζετε" σε κατανοητές ιδέες και σκέψεις.

Υπάρχουν όμως κι άλλα πολλά υποσυστήματα που εμπλέκονται εδώ.
Αν εγώ, αυτή τη στιγμή, σας μιλούσα, θα παρήγαγα ηχητικά κύματα με τις φωνητικές μου χορδές και θα άρθρωνα ήχους ομιλίας με την γλώσσα, τα χείλη, τις φωνητικές χορδές. Στην άλλη άκρη, εσείς θα ακούγατε αυτά τα ηχητικά κύματα και θα τα μεταφράζατε σε ήχους ομιλίας χρησιμοποιώντας τα ακουστικά σας όργανα. Αυτή η μελέτη της Ακουστικής και της Άρθρωσης της ομιλίας ονομάζεται: Φωνητική.

Όταν πιά θα μεταφράσετε τα ηχητικά κύματα σε νοητικές αναπαραστάσεις, τα αναλύετε σε συλλαβές και τα κατηγοριοποιείτε.
Π.χ. Κάθε ομιλητής της ελληνικής γνωρίζει ότι το συμφωνικό σύμπλεγμα /χθ/ είναι επιτρεπτό στην ελληνική, αλλά το σύμπλεγμα */θχ/ όχι. Έτσι η ψευδο-λέξη /χθέτα/ μπορεί να υπάρξει, ενώ η */θχέτα/ , όχι. Αυτό το πεδίο της γλωσσικής επιστήμης εξετάζει η Φωνολογία.

Μετά θα παίρνατε αυτές τις ομάδες των ήχων και θα τις οργανώνατε σε μονάδες με σημασία ( Μορφήματα και λέξεις).
Π.χ, η λέξη "άνεργος" αποτελείται από τρία μορφήματα: το πρόθημα α(ν)-, που σημαίνει "μη/όχι", το θέμα -εργ-, που φέρει και την κύρια σημασία, και το το επίθημα -ος, που σημαίνει: (ενικός αριθμός), (ονομαστική πτώση), (αρσενικό γένος). Κι έτσι, ολόκληρη η σημασία της λέξης "άνεργος" σημαίνει στη Ν.Ε. " αυτός που δεν έχει εργασία", και αποτελεί την μελέτη της Μορφολογίας.

Κατόπιν θα οργανώσετε αυτές τις λέξεις σε φράσεις και προτάσεις.Αυτή είναι η μελέτη της Σύνταξης.

Για τα υπόλοιπα πεδία της Γλωσσολογίας θα ασχοληθούμε στις ανάλογες σελίδες όταν προκύψουν...Ευχαριστώ εκ των προτέρων,

Καλό ταξίδι στον μαγικό μας κόσμο!