1 Δεκ 2010

Απολλώνιος: Ιστορίαι Θαυμάσιαι

Αγαπητοί μου αναγνώστες και αναγνώστριες, πήρα την πρωτοβουλία να παρουσιάσω από σήμερα, μερικά κείμενα της ελληνικής γραμματείας, τα οποία, παραμένουν - δυστυχώς -άγνωστα στο ευρύτερο κοινό και, είτε θαμμένα σε βιβλιοθήκες (πανεπιστημιακές ή μη), είτε προσβάσιμα μόνο μέσω ορισμένων συνδρομητικών πανάκριβων λογισμικών, είναι προσιτά μόνο σε πανεπιστημιακούς ή ανθρώπους που μπορούν να πληρώσουν το ανάλογο αντίτιμο. 
Κατά τη γνώμη μου, η γνώση αποτελεί μια παγκόσμια κοινή κατάκτηση και παρακαταθήκη για το μέλλον, για τις επόμενες γενιές και όχι ένα βιβλίο με σκοπό να γίνει διατριβή, άρθρο ή εργασία για δύο-τρείς επιστήμονες και αναγνωστικό κοινό τους επιβλέποντες/ουσες καθηγητές/τριες και τους συγγενείς τους.
Ο ακαδημαϊκός λόγος, επιτηδευμένος, στυφός κι απόμακρος για το ευρύτερο αναγνωστικό κοινό, όντως εξυπηρετεί τους φιλόλογους, γλωσσολόγους και άλλους επιστήμονες των ανθρωπιστικών σπουδών και είναι αναγκαίος για την "ενδο-επιστημονική" (ας μου επιτραπεί ο όρος) τους συνεννόηση.
Όμως, έργο ενός επιστήμονα δεν είναι μόνο η έρευνα και η συγγραφή εργασιών για εσωτερική πανεπιστημιακή κατανάλωση, αλλά και, η μετάδοση των αποτελεσμάτων και συμπερασμάτων τους στο αναγνωστικό κοινό.
Ως γλωσσολόγος, θα μου ήταν αδιανόητο έως και αδύνατον να εξηγήσω σε έναν μη μυημένο στη γλωσσολογία (ακόμη και σε έναν γλωσσολόγο του οποίου το πεδίο έρευνας είναι η φωνητική), την σύνταξη π.χ. του Χ' (Χι- τονούμενο), με την "ειδική" γλώσσα.
Τα εκλαϊκευμένα επιστημονικά βιβλία έχουν κάνει την εμφάνισή τους εδώ και χρόνια στα πεδία των Θετικών επιστημών, και έχουν αποκτήσει ένα ευρύτατο κοινό. Τα μαθηματικά, η αστρονομία, η φυσική, η χημεία, επιτέλους έγιναν κατανοητά πεδία για έναν "απλό" άνθρωπο, γιατί πολύ απλά έχουν γραφτεί από καταξιωμένους στο χώρο τους επιστήμονες ή ομάδες επιστημόνων που είχαν τη θέληση να μεταδώσουν τις γνώσεις τους με σχετικά απλά πρακτικά παραδείγματα, με τα οποία ένας άνθρωπος έρχεται καθημερινά σε επαφή, ή τα γνωρίζει, αλλά, απλά δεν τα παρατηρεί ή δεν μπορεί να τα συσχετίσει με μια ακατανόητη γι' αυτόν θεωρία (πράγμα απολύτως λογικό).
Τα τελευταία χρόνια η ψυχολογία πήρε τα ηνία -εκ μέρους των ανθρωπιστικών σπουδών- σ' αυτόν τον τομέα. 
Νομίζω ότι ήρθε η ώρα και της γλωσσολογίας. Θεωρώ ότι δεν θα είναι και τόσο δύσκολο να εξηγήσουμε σ' έναν άνθρωπο - που όπως ισχυριζόμαστε, "έχει διαισθητικά την ικανότητα να παράγει και να κατανοεί άπειρο αριθμό γραμματικών προτάσεων και την διαίσθηση να διακρίνει τις αντιγραμματικές προτάσεις της γλώσσας του"- το γιατί μπορεί να το κάνει αυτό, στην απλή γλώσσα που αυτός κι εμείς μιλάμε καθημερινά. Ας αφιερωθούμε σ' αυτό κι ας κρατήσουμε την Τσομσκιανή λογική και ορολογία για το λειτούργημά μας.
Έτσι, θα προσφέρουμε το μεγαλύτερο αγαθό στην κοινωνία: τη γνώση για τη γλώσσα, κι όχι τη γλώσσα για τη γλώσσα!

Στο κείμενό μας τώρα!

Δεν γνωρίζουμε σχεδόν τίποτε για τη ζωή του Απολλώνιου. Δεν πρέπει να τον συγχέουμε με όλους τους άλλους Απολλώνιους. (Τυανέα, Ρόδιο, Δύσκολο, κ.ά.).
Έζησε τον 2ο π.χ. αιώνα. Το μοναδικό του έργο είναι οι "Ιστορίαι Θαυμάσιαι", δηλ. "Παράξενες ή Παράδοξες Ιστορίες", και σώζεται σε μια συλλογή με τον τίτλο "Παραδοξογραφίαι" η οποία περιλαμβάνει ιστορίες πολλών αρχαίων συγγραφέων, μεταξύ των οποίων βρίσκουμε τους: Αριστοτέλη, Θεόπομπο, Αριστόξενο κ.ά.
Το κείμενο της συλλογής αποτελείται από 51 εδάφια και συνολικά 2.399 λέξεις και αναφέρονται σε παράξενα φαινόμενα που αφορούν είτε τη φύση, είτε τα παράξενα συμβάντα στην ζωή των ανθρώπων.
Η συλλογή σήμερα βρίσκεται στο Μιλάνο.
Historiae mirabiles, ed. A. Giannini, Paradoxographorum Graecorum
reliquiae. Milan: Istituto Editoriale Italiano, 1965: 120-142.
(Cod: 2,399: Paradox.)


APOLLONIOU
IΣTORIAI QAUMAΣIAI
    <.....> Bèlou.
     'Epimen…dhj Ð Kr¾j lšgetai ØpÕ toà patrÕj kaˆ tîn
¢delfîn toà patrÕj ¢postaleˆj e„j ¢grÕn prÒbaton ¢gage‹n
e„j t¾n pÒlin· katalaboÚshj aÙtÕn nuktÕj parall£xai tÁj
tr…bou kaˆ katakoimhqÁnai œth ˜pt¦ kaˆ pent»konta, kaq£per
¥lloi te polloˆ e„r»kasin, œti δέ kaˆ QeÒpompoj ™n ta‹j
ƒstor…aij ™pitršcwn t¦ kat¦ tÒpouj qaum£sia.
œpeita sumbÁnai ™n tù metaxÝ crÒnJ toÝj men o„ke…ouj toà 'Epi-
men…dou ¢poqane‹n, aÙtÕn d ™gerqšnta ™k toà Ûpnou zhte‹n
™f' Ö ¢pest£lh prÒbaton, m¾ eØrÒnta dε poreÚesqai e„j tÕn
¢grÒnØpel£mbanen d' ™ghgšrqai tÍ aÙtÍ ¹mšrv, Îper œdo-
xen kekoimÁsqaikaˆ katalabÒnta tÕn ¢grÕn pepramšnon
kaˆ t¾n skeu¾n ºllagmšnhn ¢pa…rein e„j t¾n pÒlin. kaˆ e„selqën
e„j t¾n o„k…an ™ke‹qen p£nta œgnw, ™n oŒj kaˆ t¦ perˆ toà
crÒnou, kaq' Ön ¢fan¾j ™gšneto.
lšgousi dέ oƒ KrÁtej,
éj fhsin Ð QeÒpompoj, œth bièsanta aÙtÕn ˜katÕn pent»-
konta ¢poqane‹n.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Kαλωσόρισμα-Welcoming-Bienvenidos

Αν και καθημερινά χρησιμοποιούμε τη γλώσσα, αν και όλοι μας εκφράζουμε ισχυρές απόψεις για τη δομή της, για τις ιδιότητές της και για τη σωστή της χρήση, σπάνια σταματούμε, έστω και για μια στιγμή, για να σκεφτούμε για αυτό το θαύμα.
Οι λεγόμενοι "ειδικοί" της γλώσσας, μας μιλάνε για την "κακή" χρήση του από ανέκαθεν" ή και άλλων λέξεων, μας δίνουν διαλέξεις για την ετυμολογία τους, αλλά επιμελώς δεν μπαίνουν μέσα στο ίδιο το θαύμα της γλώσσ" ας: Το πώς στην πραγματικότητα λειτουργεί .
Σας ζητώ να σκεφτείτε για ένα μόνο λεπτό: αυτή τη στιγμή διαβάζετε αυτό το κείμενο και το κατανοείτε, αλλά, δεν έχετε συνειδητή γνώση για το πώς το καταφέρνετε!
Η μελέτη αυτού ακριβώς του μυστηρίου, είναι η επιστήμη της Γλωσσολογίας.

Η γλώσσα είναι μια ψυχολογική ή γνωσιακή ιδιότητα των ανθρώπων. Δηλαδή,υπάρχουν κάποιες ομάδες νευρώνων που δουλεύουν ασταμάτητα στον εγκέφαλό μου και μου επιτρέπουν αυτή τη στιγμή να κάθομαι εδώ και να παράγω αυτές τις ομάδες από γράμματα. Ανάλογα, σε εσάς υπάρχουν άλλες ομάδες νευρώνων που σας επιτρέπουν να κατανοείτε αυτά τα σημεία και να τα "μεταφράζετε" σε κατανοητές ιδέες και σκέψεις.

Υπάρχουν όμως κι άλλα πολλά υποσυστήματα που εμπλέκονται εδώ.
Αν εγώ, αυτή τη στιγμή, σας μιλούσα, θα παρήγαγα ηχητικά κύματα με τις φωνητικές μου χορδές και θα άρθρωνα ήχους ομιλίας με την γλώσσα, τα χείλη, τις φωνητικές χορδές. Στην άλλη άκρη, εσείς θα ακούγατε αυτά τα ηχητικά κύματα και θα τα μεταφράζατε σε ήχους ομιλίας χρησιμοποιώντας τα ακουστικά σας όργανα. Αυτή η μελέτη της Ακουστικής και της Άρθρωσης της ομιλίας ονομάζεται: Φωνητική.

Όταν πιά θα μεταφράσετε τα ηχητικά κύματα σε νοητικές αναπαραστάσεις, τα αναλύετε σε συλλαβές και τα κατηγοριοποιείτε.
Π.χ. Κάθε ομιλητής της ελληνικής γνωρίζει ότι το συμφωνικό σύμπλεγμα /χθ/ είναι επιτρεπτό στην ελληνική, αλλά το σύμπλεγμα */θχ/ όχι. Έτσι η ψευδο-λέξη /χθέτα/ μπορεί να υπάρξει, ενώ η */θχέτα/ , όχι. Αυτό το πεδίο της γλωσσικής επιστήμης εξετάζει η Φωνολογία.

Μετά θα παίρνατε αυτές τις ομάδες των ήχων και θα τις οργανώνατε σε μονάδες με σημασία ( Μορφήματα και λέξεις).
Π.χ, η λέξη "άνεργος" αποτελείται από τρία μορφήματα: το πρόθημα α(ν)-, που σημαίνει "μη/όχι", το θέμα -εργ-, που φέρει και την κύρια σημασία, και το το επίθημα -ος, που σημαίνει: (ενικός αριθμός), (ονομαστική πτώση), (αρσενικό γένος). Κι έτσι, ολόκληρη η σημασία της λέξης "άνεργος" σημαίνει στη Ν.Ε. " αυτός που δεν έχει εργασία", και αποτελεί την μελέτη της Μορφολογίας.

Κατόπιν θα οργανώσετε αυτές τις λέξεις σε φράσεις και προτάσεις.Αυτή είναι η μελέτη της Σύνταξης.

Για τα υπόλοιπα πεδία της Γλωσσολογίας θα ασχοληθούμε στις ανάλογες σελίδες όταν προκύψουν...Ευχαριστώ εκ των προτέρων,

Καλό ταξίδι στον μαγικό μας κόσμο!